Servikal Yetmezlik ve Tekrarlayan Gebelik Kayıpları

Servikal yetmezlik, hamilelik sürecinde karşılaşılan ve gebelik kayıplarına neden olabilen önemli bir sağlık sorunudur. Özellikle tekrarlayan düşükler yaşayan kadınlarda görülen bu durum, erken teşhis ve uygun tedavi ile başarılı bir şekilde yönetilmektedir. Modern tıbbın sunduğu çeşitli tedavi seçenekleri anne adaylarına umut vermekte ve sağlıklı bir gebelik süreci geçirmelerine yardımcı olmaktadır.

Bu yazıda servikal yetmezliğin ne olduğu, nedenleri, belirtileri, teşhis yöntemleri ve modern tıpta kullanılan etkili tedavi seçeneklerinden detaylı bir şekilde bahsedilmektedir. Aynı zamanda gebelik sürecinde bu durumla başa çıkmanın yolları ve sıkça sorulan sorulara da yanıtlar verilmektedir.

Rahim Ağzı Yetmezliği (Servikal Yetmezlik) Nedir?

Rahim ağzı yetmezliği, rahmin vajinaya açılan alt kısmının (serviks) gebeliğin erken dönemlerinde herhangi bir doğum belirtisi olmaksızın açılmaya başlaması durumudur. Bu durum, tüm gebeliklerin yaklaşık %1'inde görülmektedir. 

Normal bir gebelikte rahim ağzı doğum başlayana kadar kapalı kalırken, servikal yetmezlikte erken açılma meydana gelmekte ve bu durum gebelik kaybı veya erken doğum riskini artırmaktadır. Rahim ağzı yetmezliği çoğunlukla genetik faktörler, önceki gebelik kayıpları ve diğer tıbbi problemlerin bir kombinasyonundan kaynaklanmaktadır.

Hamilelikte Rahim Ağzı Yetmezliği Neden Olur?

Rahim ağzı yetmezliğinin ortaya çıkmasında birden fazla faktör rol oynamaktadır. Başlıca rahim ağzı yetmezliği sebepleri şunlardır:

• Cerrahi Müdahaleler: Özellikle rahim ağzına uygulanan konizasyon, Loop Elektrocerrahi Eksizyon gibi cerrahi işlemler veya tekrarlayan kürtajlar, rahim ağzının yapısal bütünlüğünü bozabilir.
• Doğumsal Faktörler: Bazı kadınlarda doğuştan gelen yapısal anomaliler, rahim anormallikleri veya bağ doku esas elemanlarından olan kolajen ve elastin eksikliği servikal yetmezliğe yol açabilir.
• Travmatik Olaylar: Gebelik sonlandırılmasında rahim ağzının mekanik olarak genişletilmesi, doğum travmaları veya diğer fiziksel yaralanmalar risk oluşturabilir.
• Hormonal Faktörler: Hamile kadının annesinin "Dietilstilbestrol" adı verilen hormonal ilacı kullanmış olması da risk faktörleri arasındadır.
• İleri Yaş ve Çoğul Gebelikler: Anne yaşının ilerlemesi ve çoğul gebelikler de risk grubuna girmektedir.

Bu faktörlerin tek başına veya birlikte bulunması hamilelikte servikal yetmezlik riskini artırabilmektedir. Özellikle geçmiş gebeliklerinde sorun yaşayan kadınların bu risk faktörleri açısından değerlendirilmesi önem taşımaktadır.

Gebelikte Servikal Yetmezlik Belirtileri Nelerdir?

Servikal yetmezlik genellikle sessiz seyreden bir durum olup başlıca belirtiler şunlardır:

Vajinal Belirtiler:

• Pembe, ten rengi veya kırmızı görünebilen mukus benzeri vajinal akıntıda artış
• Ağrısız vajinal kanama veya lekelenme

​​Fiziksel Hisler:

• Karnın alt kısmında, pelviste veya vajinada basınç hissi
• Hafif kramp veya sırt ağrısı
• Pelvik bölgede rahatsızlık veya ağırlık hissi

Diğer Belirtiler:

• Rahim kasılmalarında artış
• Alt karında rahatsızlık hissi
• Gebelik ilerledikçe artan pelvik baskı

Önemli olan nokta, bu belirtilerin birçok gebede hiç görülmediği ve bazen çok hafif seyredebildiğidir. Bu nedenle özellikle risk grubundaki gebelerin düzenli kontrollere gitmesi ve herhangi bir belirti fark ettiklerinde hemen sağlık kuruluşuna başvurmaları önemlidir.

Rahim Ağzı Yetmezliği Kaçıncı Haftada Belli Olur?

Rahim ağzı yetmezliğinin teşhisi genellikle belirli dönemlerde yapılan kontroller ve muayeneler sonucunda konulur:

Rahim Ağzı Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilir? (Servikal Yetmezlik Tedavi Yöntemleri)

Rahim ağzı yetmezliğinin tedavisi, durumun şiddeti ve teşhis zamanına göre farklılık gösterebilir. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

• Serklaj (Rahim Ağzı Dikişi): Rahim ağzının cerrahi dikişlerle kapatılması işlemidir. McDonald ve Shirodkar teknikleri en sık kullanılan yöntemlerdir. Rahim ağzı yetmezliği ameliyatı genellikle gebeliğin 12-14. haftaları arasında uygulanır ve rahim ağzının doğum öncesinde açılmasını önlemeyi amaçlar. Başarı şansı elektif şartlarda %90-95 civarındadır.
• Progesteron Tedavisi: Doğal bir steroid hormonu olan progesteron, düşük ve erken doğumu önlemek için ikinci trimesterde uygulanır. Vajinal jel, hap veya enjeksiyon formunda verilir. Serklaj ile birlikte veya tek başına uygulanabilir. Ancak bu tedavi seçeneği çoğul gebeliklerde başarılı değildir.
• Pessary Kullanımı: Rahim ağzını desteklemek için vajinal yolla yerleştirilen bir cihazdır. Pessary, rahim ağzının altına yerleştirilir ve rahim ağzının açık kalmasını önler.
• Yatak İstirahati ve Aktivite Kısıtlaması: Bazı durumlarda, rahim ağzı yetmezliği teşhisi konulmuş kadınlara dinlenme ve ağır aktivitelerden kaçınma önerilebilir. Rahim ağzının daha fazla stres altında kalmamasını sağlayarak gebeliğin devamını destekler.
• Düzenli Kontroller ve Takip: Rahim ağzı yetmezliği olan kadınlar genellikle daha sıkı doktor kontrollerine alınır ve gebeliğin ilerleyişi yakından takip edilir. Olası komplikasyonların erken teşhisine ve tedavi edilmesine olanak tanır. 

Sıkça Sorulan Sorular

Hamilelikte servikal yetmezlik yaşayanlar için en çok merak ettiği sorulara yanıt verdik.

Servikal yetmezlik kaç mm olmalı?

Servikal yetmezlik tanısında rahim ağzı uzunluğunun 25 mm'nin altında olması önemli bir kriterdir. 

Normal gebelikte ikinci trimesterde servikal uzunluk 25-35 mm arasında olmalıdır. 20 mm'nin altındaki ölçümler ciddi risk oluşturur ve acil müdahale gerektirebilir.

Rahim ağzı kısalığına ne iyi gelir?

Rahim ağzı kısalığında uygulanan başlıca tedaviler:

• Progesteron tedavisi (vajinal yolla uygulanan tablet veya jel)
• Servikal serklaj (rahim ağzı dikişi)
• Aktivite kısıtlaması ve düzenli kontrol
• Yeterli sıvı alımı ve dengeli beslenme

Servikal yetmezlik her gebelikte olur mu?

Hayır, her gebelikte servikal yetmezlik görülme riski değişkenlik gösterir. 

Önceki gebelikte başarılı serklaj uygulaması yapılan kadınlarda, sonraki gebelikte de önlem amaçlı serklaj önerilir. Her vaka kendi özelinde değerlendirilmeli ve tedavi planı buna göre yapılmalıdır.

Rahim ağzı yetmezliği tekrarlar mı?

Evet, rahim ağzı yetmezliği (servikal yetmezlik) tekrarlama eğilimi gösterebilir.

Bu nedenle önceki gebeliğinde servikal yetmezlik yaşayan kadınların sonraki gebeliklerinde yakın takip edilmesi ve erken önlem alınması önemlidir.

Rahim ağzı dar olan hamile kalabilir mi?

Evet, rahim ağzı darlığı olan kadınlar hamile kalabilir.

Ancak bu durum gebelik sürecinde özel takip gerektirebilir. Bazı kadınlar hiç doğal yollarla gebe kalamayabilirken, bazıları uygun tedavi ve takiple başarılı gebelikler yaşayabilir.

Progestan iğne erken doğumu engeller mi?

Evet, progestan iğne servikal yetmezlik riski olan gebelerde diğer tedavilerle birlikte kullanıldığında erken doğum riskini azaltmada etkili olabilir. Ancak tek başına kesin çözüm değildir ve her vaka için uygun olmayabilir.