Yumurtalıkların aşırı uyarılması (Ovaryan Hiperstimülasyon Sendromu)

Yumurtalıkların aşırı uyarılması (Ovaryan Hiperstimülasyon Sendromu)

Tedavide yumurtalıkların fazla uyarılması sendromu özellikle polikistik over sendromlu (PKOS) kadınlarda da sık yaşanmaktadır. Çünkü bu hastalarda yumurtalık rezervi diğer kadınlara göre daha farklı olduğu için ideal dozun ayarlanması çokta kolay olmayabilir.  Bu tür hastalara yetersiz ilaç dozu yumurtalıkların gelişmemesine neden olurken, fazla doz ilaç yumurtalıkların aşırı uyarılmasına (ovaryan hiperstimülasyon sendromu) neden olabilmektedir.

Yumurtalıkların aşırı uyarılması sorunu tüp bebek tedavisinde sık karşılaşılan bir sorun olsa da şiddetli vakalar oluşma olasılığı %5 civarındadır.

Yumurtalıklarda aşırı uyarılma söz konusu olduğunda yumurta geliştirici ilaçların azaltılması ve doktorun önerdiği şekilde ilaç uygulamasına bir gün veya daha uzun bir süre ara verilebilir. Böylece yumurtalıklardan salgılanan östrojen hormonun aşırı yükselmesini engellenerek durumun şiddetlenmesi engellenir.

Tedavide hamileliğin oluşması durumunda aşırı uyarılma sendromu daha da şiddetli hale gelebilmektedir. Bu sebeple de yumurtalıkların aşırı uyarılması sendromu varlığında tedavi doktor kontrolünde durdurulmalıdır.

Ovaryan hiperstimülasyon sendromu belirtileri

• Ultrasonografide muayenesinde yumurtalık boyutlarında fazla artma
• Karın ve kasık ağrısı,
• Aşırı şişkinlik hissi,
• Nefes darlığı,
• İdrar miktarında azalma, yanma, sürekli tuvalete gitme isteği,
• Karın ve göğüs boşluğunda sıvı birikmesi
• Pıhtılaşma da sorunlar 

Yapılması gerekenler

Ovaryan hiperstimülasyon sendromunun şiddetinin artmasını engellemek için;

• Yumurta geliştirici ilaçların duruma göre ara verilmesi ya da azaltılması,
• Çatlatma iğnesinin dozunun düşürülmesi,
• Yumurta toplama (OPU) işlemi gününün ertelenmesi,
• Yumurta toplanmış ise embriyo transferi işleminin ertelenmesi,
• Sendromun durumuna göre embriyo transferine karar verilmiş ise transfer edilecek embriyo sayısı azaltılarak çoğul gebelik oluşmasını engellemek gerekmektedir.

Ovaryan Hiperstimülasyon Sendromu’nun riskleri

Süreci şiddetli yaşayan hastalarda oluşacak en küçük travma sonucunda yumurtalıklarda şiddetli kanamalar meydana gelebilir. Oluşan kanama sonucunda “torsiyon” adı verilen ve acil cerrahi müdahale gerektiren ağrılı bir duruma ortaya çıkabilir.

Ovarian hiperstimülasyon sendromunun şiddetli olduğu hallerde hastaların karınların ve göğüs boşluklarında biriken sıvı sebebi ile nefes almakta zorluk çekebilirler. Derin nefes alsalar bile rağmen akciğerlerinde biriken sıvı yüzünden yeterli oksijen alamazlar ve kendilerini boğuluyormuş gibi hissederler.

Ayrıca pıhtılaşma sorunlarına da neden olabileceği için düzensizlik nedeniyle pıhtılar oluşur ve beyin, akciğer gibi hayati organların fonksiyonları bozulabilir.

Tedavi

Yumurtalıkların aşırı uyarılması yani tıbbi deyimle Ovarian hiperstimülasyon sendromunun (OHSS) şiddetli olmadığı durumlarda hastaneye yatış gerekmemektedir.

Tedavide öncelikle ilaçlar azaltılır ya da tamamen kesilir. Hastanın tuz ve sıvı alımını azaltması istenir ve günlük kilo ve karın çevresi ölçülerek takip edilir. Bu sırada durumun şiddetine göre gerekli görülür ise bazı özel serumlar ve ağızdan tablet ilaçlar etkileri en aza indirilmeye çalışılır.

Yapılan ölçümlerde hastanın bir günde karın çevresinde üç santimetreden daha fazla artış olması ve vücut ağırlığının iki kilogramdan fazla artması gerekmektedir. Ayrıca günlük idrar miktarının azalması, karında gerginlik artışı, nefes darlığı gibi şikayetler ortaya çıkmaya başladığında hekimine mutlaka haber vermesi gerekmektedir.

Ovarian hiperstimülasyon sendromunun (OHSS) şiddetli olduğu durumlarda mutlaka hastaneye yatış yaparak tedavi edilmelidir. Hastaya özel ilaçlar verilerek, günlük kan tetkikleri ve ultrason incelemeleri mutlaka gözlenmelidir. Şiddete bağlı olarak hastanın karında biriken sıvının iğne yardımı ile boşaltılması (parasentez) sorunun şiddetinin azalmasında yardımcı olacaktır.

Yumurtalıkların aşırı uyarılması çok şiddetli olduğu durumlarda hastanın taburcu süresi 2-3 haftaya kadar uzayabilmektedir.

Gebelik takibi, tüp bebek, kadın hastalıkları, ilaç kullanım eğitimleri,  ve daha bir çok konuda hızlı ve doğru bilgi almak için Youtube sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Jinekoloji ve tüp bebek sayfalarımızdan merak ettiğiniz konulardaki makalelerimize ulaşabilirsiniz.